28/1/2020

Ngoài những thiệt hại thảm khốc đối với mạng sống con người, dịch cúm corona ở Trung Quốc có những tác động tiềm tàng đối với nền kinh tế và thị trường của Trung Quốc và thế giới. Nhóm phân tích cổ phiếu những thị trường mới nổi của Franklin Templeton đang theo dõi tình hình và có vài nhận định so sánh tương quan với dịch SARS năm 2003.

Chúng tôi vẫn đang theo dõi chặt chẽ tác động của dịch cúm này đối với các nền kinh tế mới nổi và thị trường cổ phiếu ở Trung Quốc và các nơi khác trên thế giới. Dịch đang ở giai đoạn đầu và đang phát triển nhanh chóng. Ảnh hưởng lên cả nền kinh tế và thị trường đều phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng và thời gian kéo dài của đợt dịch này.

Những gì chúng ta đã biết cho đến nay

• Kể từ khi các trường hợp đầu tiên của cúm chủng virus corona mới 2019 (2019-nCoV) được thông báo cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 31/12/2019, hơn 4.500 trường hợp được xác nhận nhiễm virus này đã được báo cáo ở Trung Quốc, với hơn 5.700 trường hợp nghi ngờ nhiễm bệnh và 106 trường hợp tử vong . Dựa trên những số liệu được báo cáo, virus 2019-nCoV này dường như ít gây tử vong hơn so với SARS (hội chứng viêm hô hấp cấp nặng) với tỷ lệ tử vong dưới 3% cho đến nay. Virus này dường như cũng gây tử vong cho một bộ phận dân số có sức khỏe yếu hơn (điển hình là người già đã có những vấn đề về sức khỏe). Việc phát hiện và báo cáo vẫn còn ở giai đoạn đầu, và với thời gian ủ bệnh lên tới 14 ngày cùng với ảnh hưởng của kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, chúng tôi cho rằng số lượng các trường hợp được xác nhận nhiễm virus này sẽ còn tăng lên trong thời gian tới. Mặc dù đã có các trường hợp nhiễm bệnh được báo cáo ở một số nước khác, Trung Quốc vẫn chiếm khoảng 98% các trường hợp được xác nhận đến thời điểm này.

• So sánh với dịch SARS năm 2003, virus SARS đã ảnh hưởng đến hơn 8.000 cá nhân, gây ra hơn 770 ca tử vong, với tỷ lệ tử vong hơn 9% trong 8 tháng, theo WHO. Có 26 quốc gia có các ca nhiễm bệnh, bao gồm Mỹ, Canada và một số nước châu Âu, mặc dù hầu hết các trường hợp được công bố ở châu Á.

• Mặc dù ít gây tử vong hơn, virus 2019-nCoV dường như dễ lây lan hơn rất nhiều so với SARS. Theo số liệu của WHO, chỉ riêng ở Trung Quốc, số ca mắc được xác nhận đã tăng gấp đôi sau mỗi 2-3 ngày kể từ ngày 20 tháng 1. Điều này cho thấy có thể còn một thời gian nữa mới đến đỉnh điểm của dịch, và tổng số ca nhiễm bệnh có thể sẽ vượt xa tổng số người bị nhiễm SARS trong năm 2003. Vì vậy, tỷ lệ tử vong rõ ràng thấp hơn nhiều so với SARS nhưng số người chết vì dịch 2019-nCoV vẫn có thể vượt quá số người chết vì dịch SARS.

• Vũ Hán, tâm điểm của đợt bùng phát 2019-nCoV, có dân số hơn 11 triệu người và tiếp nhận khoảng 60 chuyến bay quốc tế đến hơn 10 quốc gia mỗi tuần. Mặc dù Trung Quốc đã áp đặt lệnh cấm ra vào thành phố này nhưng rủi ro lan rộng ra quốc tế vẫn còn và có thể mất vài tuần nữa mới có thể đánh giá được phạm vi và mức độ nghiêm trọng của dịch này. Trung Quốc đã hội nhập vào nền kinh tế thế giới hơn rất nhiều so với năm 2003 và số lượng khách Trung Quốc đi du lịch khắp thế giới đã tăng gấp đôi so với cùng kỳ, điều này làm tăng rủi ro cho nền kinh tế cũng như sức khỏe toàn cầu. Lo ngại về sự lây lan của virus, một số quốc gia đã ban hành lệnh hạn chế đi lại đối với những người đến từ Vũ Hán và tỉnh Hồ Bắc.

• Tuy nhiên, tại thời điểm này, WHO vẫn đánh giá dịch bệnh này ở mức khẩn cấp đia phương hơn là mức khẩn cấp toàn cầu.

• Về mặt tích cực, các chính sách nhằm đối phó với dịch bệnh đã được đưa ra nhanh chóng và chủ động hơn rất nhiều so với dịch SARS năm 2003. Các cơ quan y tế Trung Quốc đã chia sẻ thông tin và nâng cao nhận thức về virus một cách kịp thời hơn. Ngoài ra, chính phủ Trung Quốc đã thực hiện các biện pháp nghiêm ngặt để ngăn chặn dịch bệnh, bao gồm các hạn chế đi lại quanh Vũ Hán và nhiều thành phố khác, cũng như kéo dài kỳ nghỉ Tết Nguyên đán thêm ba ngày.

Quan điểm của chúng tôi về tác động tới nền kinh tế của dịch cúm corona

Ngắn hạn: Tiêu cực

• Chúng tôi nghĩ rằng các sự kiện hiện tại sẽ có tác động tiêu cực đến tâm lý cũng như nền kinh tế trong ngắn hạn. Ở Trung Quốc và châu Á, hoạt động kinh doanh và tiêu dùng trong thời gian ngắn có thể sẽ bị ảnh hưởng đáng kể khi mọi người hạn chế các hoạt động như một biện pháp phòng ngừa. Điều này có thể dẫn đến tăng trưởng kinh tế giảm sút. Các nhóm chuyên gia của chúng tôi báo cáo rằng người dân ở Trung Quốc đã hủy bỏ kế hoạch du lịch, giao lưu và các hoạt động ngoài trời khiến nhà hàng, rạp chiếu phim và khách sạn vắng khách. Lưu lượng hành khách giảm mạnh ở các đầu mối giao thông vẫn còn đang hoạt động.

• Tiêu dùng hiện đóng góp quan trọng hơn cho nền kinh tế Trung Quốc so với năm 2003, thời điểm diễn ra SARS, và hiện chiếm hơn 70% GDP của Trung Quốc (so với mức dưới 40% năm 2003). Điều này khiến chúng tôi tin rằng ảnh hưởng đối với nền kinh tế có thể nghiêm trọng hơn so với những gì chúng ta thấy năm 2003. Tuy nhiên, sự phục hồi lại có thể không nhanh bằng, vì nền kinh tế Trung Quốc giờ đây không chỉ có quy mô lớn hơn nhiều mà còn tăng trưởng với tốc độ thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng hai chữ số của 14 năm trước đây.

• Các lĩnh vực như du lịch, giải trí, bán lẻ và phân khúc tiêu dùng tùy chọn có thể sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp trong thời gian tới. Khi Trung Quốc đã trở thành một phần không thể thiếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, bất kỳ sự gia tăng nào về số lượng nhà máy đóng cửa cũng sẽ gây ra rủi ro liên quan đến sự gián đoạn chuỗi cung ứng tạm thời cho các công ty đa quốc gia.

• Chúng tôi tin rằng tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc rất có thể sẽ bị ảnh hưởng trong ít nhất một hoặc hai quý tới nên Chính phủ Trung Quốc có thể thực hiện các biện pháp kích thích như cắt giảm lãi suất, hoặc các biện pháp thúc đẩy đầu tư cơ sở hạ tầng và/hoặc kích thích tiêu dùng. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, Chính phủ Trung Quốc có thể sẽ phải tập trung mọi nỗ lực vào ngăn chặn sự lây lan của virus.

Trung đến dài hạn: Trung tính.

• Trong khi vẫn tiếp tục theo dõi diễn biến của dịch, ở thời điểm hiện tại chúng tôi cho rằng triển vọng tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc và chứng khoán Trung Quốc vẫn không thay đổi. Việc áp dụng công nghệ hàng loạt, tiêu dùng và việc dịch chuyển tiêu dùng sang hàng cao cấp gia tăng, nâng cấp sản xuất và cải cách Chính phủ sẽ giúp nước này vượt qua thời kỳ thử thách này, trở nên mạnh mẽ hơn và tự chủ hơn, với nhiều trụ cột kinh tế.

• Tương tự như vậy, chúng tôi vẫn lạc quan về triển vọng của cổ phiếu châu Á trong dài hạn, tập trung vào những công ty chất lượng với tiềm năng tăng trưởng lợi nhuận bền vững.

Quan điểm của chúng tôi về những khả năng của thị trường

• Thị trường chứng khoán châu Á đã điều chỉnh 4 - 6% so với mức đỉnh giữa tháng 1 năm 2020. Dịch cúm bùng phát xảy ra sau một năm thị trường chứng khoán tăng trưởng mạnh mẽ (với chỉ số S&P 500, MSCI ACWI và MSCI China tăng lần lượt là 29%, 27% và 24% vào năm 2019), các chỉ số thị trường ở các mức đỉnh mới. Điều này cho thấy các thị trường chứng khoán có thể điều chỉnh trong những tuần tới khi diễn biến của dịch vẫn còn chưa rõ ràng và thị trường có xu hướng điều chỉnh sau một thời gian tăng trưởng mạnh.
• Do số ca nhiễm bệnh và tử vong liên quan đến dịch cúm corona được dự báo sẽ tiếp tục gia tăng, tâm lý lo lắng, căng thẳng và bi quan về thị trường trên phạm vi quốc tế sẽ tăng lên trong ngắn hạn.
• Trong quá khứ, thị trường điều chỉnh trong thời gian tương đối ngắn khi dịch SARS diễn ra. Thị trường thậm chí còn tăng trong khoảng thời gian từ khi tổ chức WHO công bố dịch SARS cho đến khi hết dịch vào tháng 7 năm 2003. Tuy nhiên, chúng tôi xin lưu ý rằng, trái ngược với thời gian này, dịch SARS diễn ra sau giai đoạn thị trường chứng khoán suy thoái, tạo đáy từ cuối 2002 (Chỉ số S&P 500) – đầu 2003 (MSCI ACWI), và phục hồi trong nhiều năm sau đó.

Tóm lại, tình hình vẫn còn không chắc chắn và dự kiến sẽ xấu đi trong thời gian ngắn sắp tới. Sự phát triển nhanh chóng của dịch cúm corona 2019 đã dẫn đến triển vọng tăng trưởng toàn cầu bất định trong ngắn hạn. Tuy nhiên, theo đánh giá của chúng tôi ở thời điểm hiện tại, rủi ro suy giảm sẽ cao hơn trong ngắn hạn, trong khi triển vọng kinh tế và thị trường trong dài hạn vẫn không thay đổi so với các nhận định trước đây của chúng tôi.

(Nguồn: Nhóm phân tích cổ phiếu những thị trường mới nổi của Franklin Templeton)