Trong bối cảnh căng thẳng thương mại toàn cầu và những biến động về chính sách thuế quan của Mỹ, các doanh nghiệp xuất khẩu cũng như các nhà đầu tư tại Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức lẫn cơ hội. Đặc biệt, với mối quan hệ ngoại giao và kinh tế ngày càng được củng cố giữa Việt Nam và Mỹ, chính sách này không chỉ tác động đến kim ngạch xuất khẩu mà còn mở ra những tiềm năng hấp dẫn cho các quỹ đầu tư như VCBF. Bài viết dưới đây sẽ phân tích chi tiết về cơ chế thuế quan đối ứng của Mỹ, tác động của nó lên nền kinh tế Việt Nam, đặc biệt là ngành thép, từ đó rút ra các góc nhìn triển vọng cho các nhà đầu tư tại VCBF.
Chính sách thuế quan đối ứng (reciprocal tariff) là một hình thức đáp trả, theo đó thuế nhập khẩu mà một quốc gia áp dụng lên hàng hóa từ nước khác sẽ được căn cứ theo mức thuế mà quốc gia đó áp dụng đối với hàng hóa của quốc gia ban đầu. Ví dụ, khi Châu Âu áp dụng thuế 10% đối với ô tô nhập khẩu từ Mỹ trong khi mức thuế của Mỹ chỉ là 2,5% đối với ô tô từ Châu Âu, thì nếu áp dụng thuế quan đối ứng, Mỹ có thể nâng thuế suất lên 10% nhằm “trả giá” tương xứng với chính sách của đối phương.
Theo thông tin ban đầu, Tổng thống Donald Trump đã cho biết sẽ triển khai chính sách thuế quan đối ứng đối với các nước xuất khẩu hàng hóa sang Mỹ. Việc này dự kiến có thể được thực hiện ngay từ tháng 4, sau khi Bộ Thương Mại Mỹ cung cấp báo cáo điều tra chi tiết. Mặc dù tỷ trọng của hàng hóa từ các nước như Việt Nam chỉ chiếm khoảng 4% tổng nhập khẩu hàng hóa của Mỹ, nhưng Việt Nam lại là một trong những quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ – theo báo cáo, thâm hụt thương mại đạt trên 123 tỷ USD năm 2024. Điều này cho thấy, rủi ro bị áp dụng chính sách thuế quan đối ứng không hề nhỏ đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam.
Theo biểu thuế tối huệ quốc (MFN) của WTO, mức thuế nhập khẩu trung bình của Mỹ là 2,2%, trong khi đối với hàng hóa của Việt Nam lại lên tới 5,1%. Nếu chính sách thuế quan đối ứng được áp dụng trên toàn bộ hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ, ước tính sẽ phát sinh thêm khoảng 7-8 tỷ USD tiền thuế bổ sung. Sự tăng này không chỉ tạo áp lực về giá đối với các doanh nghiệp xuất khẩu mà còn có khả năng làm giảm biên lợi nhuận, ảnh hưởng tiêu cực đến thặng dư thương mại hiện tại.
Không phải tất cả các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ đều chịu tác động đồng đều:
Tuy nhiên, chính sách thuế quan có thể không được áp dụng đồng loạt trên tất cả các loại hàng hóa. Mỹ có thể thiết lập các mức thuế riêng biệt theo từng quốc gia, dựa trên mối quan hệ thương mại và tình hình địa chính trị, từ đó giảm thiểu tác động tiêu cực đối với những mặt hàng quan trọng.
Trong nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump, Mỹ đã áp thuế 25% đối với tất cả các mặt hàng thép nhập khẩu theo Điều 232, và mở rộng chính sách này đối với thép từ Trung Quốc theo Điều 301. Một số đồng minh như Canada, Mexico và Hàn Quốc đã được miễn thuế hoặc hưởng hạn ngạch, trong khi Việt Nam và Trung Quốc vẫn chịu mức thuế cao (25% đối với Việt Nam và 25%-50% đối với Trung Quốc).
Xuất khẩu thép từ Việt Nam sang Mỹ cũng đang có xu hướng tăng trưởng rõ rệt. Cụ thể, thị phần của Việt Nam trong tổng nhập khẩu thép của Mỹ đã tăng từ 2% năm 2023 lên 4,7% năm 2024, với sản lượng xuất khẩu thép tăng từ 1,1 triệu tấn năm 2018 lên 1,4 triệu tấn năm 2023, đạt CAGR 5%.
Trong nhiệm kỳ thứ hai của Trump, Mỹ dự kiến sẽ áp dụng mức thuế 25% cho tất cả các mặt hàng thép nhập khẩu, loại bỏ mọi ưu đãi hay hạn ngạch cũ. Quyết định này có hiệu lực từ ngày 12/3/2025 và sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nhà xuất khẩu thép lớn như Canada, Brazil, Mexico và Hàn Quốc.
Đối với Việt Nam, trong bối cảnh các đối thủ truyền thống như Canada và Mexico cũng phải chịu mức thuế tương tự, các nhà xuất khẩu thép của Việt Nam có thể tận dụng lợi thế cạnh tranh. Hơn nữa, với mức thuế 25% áp dụng cho thép nhập khẩu, sản phẩm thép của Việt Nam trở nên cạnh tranh hơn so với thép Trung Quốc – vốn đang chịu mức thuế từ 32,5% đến 50%.
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu có dấu hiệu phục hồi và nhu cầu tiêu thụ nội địa tăng, Việt Nam dự kiến sẽ chứng kiến sự chuyển dịch dần từ xuất khẩu sang tiêu thụ nội địa. Chính phủ đã và đang tích cực đẩy mạnh các dự án đầu tư công, với kế hoạch giải ngân đầu tư công năm 2025 đạt 875 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 28% so với năm 2024. Điều này không chỉ thúc đẩy nhu cầu thép trong nước mà còn giúp giảm bớt tác động tiêu cực của thuế quan đối với xuất khẩu.
Trong bối cảnh những biến động từ chính sách thuế quan, quỹ đầu tư VCBF đang nắm giữ cổ phiếu của Hòa Phát (HPG) – doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành thép Việt Nam. Một số điểm mạnh của HPG bao gồm:
Một điểm sáng nữa cho Việt Nam là mối quan hệ ngoại giao và kinh tế ngày càng chặt chẽ với Mỹ. Trước đó, Việt Nam đã thành công trong việc nâng tầm quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Mỹ vào đầu tháng 9/2023. Sự hợp tác này không chỉ giúp giảm bớt rủi ro khi bị áp thuế quan đối ứng mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho dòng vốn FDI vào Việt Nam. Nhiều hợp đồng đầu tư lớn, như giao dịch trị giá 48 tỷ USD do HD Bank và các đối tác xúc tiến, đang được tiến hành, hứa hẹn mở ra nhiều cơ hội mới cho các nhà đầu tư.
Từ góc nhìn của nhà đầu tư, dù chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ có thể tạo ra một số áp lực cho các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam, song lại mở ra nhiều cơ hội đầu tư hấp dẫn:
Chính sách thuế quan đối ứng của Mỹ, dù có tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, nhưng cũng mở ra những cơ hội không nhỏ cho nền kinh tế trong nước và các quỹ đầu tư. Với vị thế chiến lược tại khu vực Đông Nam Á, cùng với mối quan hệ ngoại giao và kinh tế được củng cố với Mỹ, Việt Nam có khả năng đàm phán để giảm thiểu tác động của các biện pháp thuế quan.
Đặc biệt, trong ngành thép, là một trong những ngành mũi nhọn của nền kinh tế mà các doanh nghiệp như HPG không chỉ có vị thế vững chắc trên thị trường nội địa mà còn được hưởng lợi gián tiếp từ sự thay đổi của chính sách thuế quan. Điều này tạo ra một môi trường đầu tư hấp dẫn cho nhà đầu tư tại Quỹ VCBF, vốn đang chủ động nắm giữ cổ phiếu của HPG, giúp tối ưu hóa danh mục đầu tư và tận dụng cơ hội tăng trưởng trong bối cảnh kinh tế chuyển biến mới.
Nhà đầu tư cần theo dõi sát sao diễn biến của chính sách thuế quan và các quyết định từ phía chính phủ Mỹ, cũng như xu hướng phục hồi kinh tế toàn cầu và trong nước. Qua đó, có thể đưa ra những quyết định đầu tư đúng đắn, tận dụng cơ hội từ sự thay đổi trong bối cảnh kinh tế hay chính trị quốc tế.
Với thông tin được cập nhật kịp thời và góc nhìn phân tích toàn diện, quỹ VCBF cùng các nhà đầu tư thông minh sẽ có thể biến rủi ro thành cơ hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao giá trị đầu tư trong dài hạn.
Tìm hiểu ngay về quỹ mở tại VCBF!
Nhận Tư VấnXem tiếp
Quý khách muốn đầu tư? Vui lòng để lại thông tin:
